Cúm gà hay cúm gia cầm là một loại bệnh cúm do virus gây ra cho các loài gia cầm (hay chim), và có thể xâm nhiễm một số loài động vật có vú. Virus cúm gà có tên khoa học là avian influenza (AI) thuộc nhóm virus cúm A của họ Orthomyxociridae. Đây là những retrovirus, mang vật liệu di truyền là những đoạn phân tử RNA, sợi đối mã (sợi âm tính). Biến chủng H5N1 của virus cúm gà bắt đầu hoành hành từ năm 1997 và có nguy cơ bùng phát thành đại dịch cúm đối với con người trong tương lai. Hiện tại, không một quốc gia nào khẳng định có đầy đủ phương tiện và kỹ thuật để ngăn ngừa, chống lại đại dịch cúm này nếu điều đó xảy ra.
1, Sự nguy hiểm của đại dịch cúm gia cầm ?
- Cúm gà hay cúm gia cầm là một loại bệnh cúm do virus gây ra cho các loài gia cầm (hay chim), và có thể xâm nhiễm một số loài động vật có vú. Virus này được phát hiện lần đầu tiên là tại Ý vào đầu thập niên 1900 và giờ đây phát hiện ở hầu hết các nơi trên thế giới. Virus cúm gà có tên khoa học là avian influenza (AI) thuộc nhóm virus cúm A của họ Orthomyxociridae. Đây là những retrovirus, mang vật liệu di truyền là những đoạn phân tử RNA, sợi đối mã (sợi âm tính). Biến chủng H5N1 của virus cúm gà bắt đầu hoành hành từ năm 1997 và có nguy cơ bùng phát thành đại dịch cúm đối với con người trong tương lai. Hiện giờ, không một quốc gia nào khẳng định có đầy đủ phương tiện và kỹ thuật để ngăn ngừa, chống lại đại dịch cúm này nếu điều đó xảy ra.
- Những triệu chứng và bệnh tích điển hình
Triệu Chứng
|
Bệnh Tích
|
- Gà chết đột ngột , tỷ lệ chết có thể lên đến 100%
- Đường hô hấp : thở khò khè, vảy mỏ, chảy nước mũi, chảy nước mắt, khó thở
- Tỷ lệ đẻ giảm
- Đi lại loạng choạng, run rẩy
- Kém ăn, kém vận động, xù lông, cánh xã
- Phân trắng loãng hoặc trắng xanh
- Mào yếm sưng, có nhiều điểm xuất huyết
- Chân xuất huyết rõ
|
- Xác gà béo, thịt thâm và khô
- Xuất huyết, hoại tử ở gan, lách, thận
- Mí mắt và mặt phù nề, đầu sưng to
- Vùng hầu họng có hiện tượng xuất huyết và chứa nhiều dịch nhầy
- Xuất huyết dưới da và cơ vùng đùi, ngực
- Hoại tử cơ tim, tim bơi trong dịch thẩm xuất màu vàng
- Dạ dày, van hồi manh tràng, niêm mạc hậu môn viêm xuất huyết
|
Mào xuất huyết, mặt đỏ tím tái là dấu hiệu rõ nhất khi gà bị mắc cúm gia cầm.
Hình ảnh bệnh tích của cúm gia cầm, các cơ quan nội tạng và bên ngoại bị xuất huyết lộ ra ngoài.
2, Biện pháp xử lý cúm gia cầm hiệu quả nhất
Khi chưa có dịch xảy ra
|
Khi có dịch xảy ra
|
- Thực hiện tốt các biện pháp an toàn sinh học trong chăn nuôi gia súc, gia cầm: cùng vào cùng ra, thường xuyên vệ sinh sát trùng chuồng trại; chăm sóc nuôi dưỡng tốt ; tạo cho vật nuôi 1 môi trường sống trong lành, thông thoáng…
- Phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ban, ngành liên quan trong công tác phòng bệnh cũng như giám sát quá trình thực hiện.
- Tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người chăn nuôi gia cầm và nhân dân về bệnh cúm gia cầm, biện pháp ngăn chặn bệnh xâm nhập, lây lan.
- Việc tiêm chủng phải được xem như một phương tiện làm tối ưu hóa biện pháp an toàn sinh học. Việc tiêm chủng cần phối hợp với việc giám sát để phát hiện kịp thời các trường hợp thay đổi tính chất của virus (biến đổi về tính kháng nguyên), và phải thực hiện với các loại vaccin thích hợp được sản xuất và kiểm tra chất lượng đảm bảo theo đúng tiêu chuẩn quốc tế trong tài liệu Manual of Standards của OIE .
- Việc tiêm chủng có thể được sử dụng vừa như một phương tiện hỗ trợ việc loại trừ dịch bệnh, vừa như một phương tiện kiểm soát dịch bệnh và giảm lưu cữu virus trong môi trường. Việc kiểm soát bệnh bằng cách tiêm chủng có thể là một biện pháp mở đầu trong chương trình loại trừ dịch bệnh.
- Việc quản lý thích hợp một chiến dịch tiêm phòng dưới sự kiểm soát của cơ quan động vật y phải phù hợp với các quy định của quốc gia.
|
- Báo cáo càng sớm càng tốt nếu phát hiện có dịch xảy ra.
- Cấm vận chuyển gia cầm, khoanh vùng xung quanh khu vực dịch và tiến hành tiêu huỷ gia cầm bệnh.
- Cách 2 ngày phun thuốc sát trùng 1 lần.
- Lưu ý các biện pháp tăng sức đề kháng cho gia cầm.
- Hạn chế ra vào trại.
- Ở những nơi tiếp giáp với vùng biên giới của các nước bạn, tuyệt đối không nên mua bán, vận chuyển lén lút gia cầm, trứng gia cầm, các giống gà đá vào nội địa khi mà những gia cầm và trứng gia cầm này chưa có giấy kiểm dịch động vật của cơ quan động vật y có thẩm quyền.
- Khi trong trại có gia cầm chết, tuyệt đối không được vận chuyển ra khỏi trại dù chưa biết gia cầm chết là do bệnh gì và phải khai báo cho cơ quan động vật y biết. Không được giết mổ để ăn hoặc đem bán, không được vứt xác bừa bãi ra đồng hoặc dưới sông suối, mà phải bỏ gia cầm chết vào trong túi nylon và buộc miệng túi thật kỷ, bỏ xuống hố sâu và rắc vôi bột lên trên trước khi lấp đất và nện kỹ.
- Sự tiêu hủy toàn bộ đàn gia cầm mắc bệnh là lựa chọn thích hợp trong việc kiểm soát một ổ dịch cúm gia cầm độc lực cao (HPAI) và phải được áp dụng trên tất cả đàn có dấu hiệu lâm sàng. Biện pháp này có hiệu quả cao trong việc kiểm soát những ổ dịch cúm gia cầm độc lực cao có quy mô nhỏ, và nguy cơ tái phát cao.
- Song song với việc tiêu hủy, nhà nước cũng nên đưa ra các biện pháp bồi thường đúng lúc và đầy đủ nhằm hỗ trợ tối đa cho các doanh nghiệp cũng như người dân chăn nuôi.
- Sự loại bỏ có hệ thống các động vật hoang dã hay heo để kiểm soát những ổ dịch cúm gia cầm độc lực cao vẫn chưa được khuyến cáo.
- Trong một số tình huống mà việc giết một số lượng lớn gia cầm khó có thể thực hiện tốt hoặc không khả thi thì việc tiêm chủng được xem là một giải pháp lựa chọn thích hợp. Lý do cơ bản là việc chủng ngừa này nhằm mục đích giảm khả năng nhiễm bệnh và giảm bài thải virus (cả về thời gian và mức độ bài thải). Do đó, việc tiêm chủng là một phương pháp làm giảm được những trường hợp bệnh mới và giảm sự lưu cữu của virus trong môi trường; và như thế, hy vọng việc tiêm chủng sẽ góp phần cùng các biện pháp khác nhằm làm giảm khả năng lây nhiễm bệnh cho người.
|
Phu thuốc khử trùng phòng dịch
Tiêu hủy toàn bộ 100 đối với các đàn gia cầm đã mắc bệnh cúm.
Chú ý : Phòng ngừa cúm lây sang người
- Khi tiếp xúc với gia cầm bệnh phải mặc đồ bảo hộ, đi ủng, đeo khẩu trang, mang găng tay khi bắt và giết gà, sau đó rửa tay bằng thuốc sát trùng.
- Nên ăn chín, uống sôi, đặc biệt là không ăn thịt tái và không ăn tiết canh.
- Mặc dù nhà nước đã có quy hoạch các điểm giết mổ tập trung, nhưng thực tế hiện nay tại các chợ, khu vực chung quanh chợ tình trạng giết mổ gia cầm, kinh doanh gia cầm sống, thịt và trứng gia cầm chưa qua kiểm tra của cơ quan thu ý vẫn phổ biến, đây là một nguy cơ tiềm tàng của việc bùng phát dịch bệnh.
- Hãy tạo cho mình và gia đình thói quen sử dụng các sản phẩm thịt gia súc, gia cầm đã thông qua kiểm dịch.
Cán bộ thú y mặc bảo hộ, đeo khẩu trang cách ly trong chiến dịch dập đại cúm H5N1
BBT Hatthocvang Vietnam
BSTY - Nguyễn Thị Hiền & các Kỹ sư Chăn nuôi của Hatthocvang Vietnam.